एटीएम न्यूज नेटवर्क : ऊर्जा आणि संसाधन संस्था (TERI) ने चंबल फर्टिलायझर्स अँड केमिकल्स लिमिटेडच्या सहकार्याने ‘उत्तम प्रणाम ’ - बायो नॅनो फॉस्फरस हे कृषी क्षेत्रातील स्वावलंबनाला चालना देण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण जैविक खताचे उत्पादन सुरू केले आहे.
‘उत्तम प्रणाम’ हा एक नाविन्यपूर्ण उपाय आहे. जो केवळ पीएम -प्रणाम कार्यक्रमाच्या नॅनो-फर्टिलायझर्सवर भर देत नाही तर स्वदेशी नवकल्पना आणि टिकाऊपणाच्या भावनेला मूर्त रूप देतो. टेरी संस्था कृषी उत्पादकता वाढवण्याची वचनबद्धता आणि पर्यावरण सुरक्षेची खात्री करून घेते. येथे शेतकऱ्यांना शाश्वत आणि फायदेशीर शेती पद्धतींसाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञान उपलब्ध आहे.
नॅनो खते त्यांच्या लहान आकारात वनस्पती शोषण आणि पोषक तत्वांचे शोषण ९५% पर्यंत सुधारतात. पारंपारिक खतांचा वापर २५ ते ३० टक्के पर्यंत कमी करून नॅनो खतांमुळे पीक उत्पादन आणि तणावाचा प्रतिकार वाढतो.
यावेळी बोलताना टेरी संस्थेच्या महासंचालक डॉ. विभा धवन म्हणाल्या कि, “या खतांमुळे पर्यावरणावर प्रतिकूल परिणाम करणाऱ्या जीएचजी उत्सर्जन कमी होण्यास मदत होईल.
चंबळ फर्टिलायझर्स अँड केमिकल्स लिमिटेडच्या विक्री आणि विपणनाचे उपाध्यक्ष श्री आशिष श्रीवास्तव यांनी उत्पादनावर प्रकाश टाकत अनावरण केले, "उत्तम प्रणाम हे केवळ खत नाही; तो गेम चेंजर आहे. त्याचे जैविकदृष्ट्या सुरक्षित फॉर्म्युलेशन केवळ ऊर्जेचा वापर कमी करत नाही तर त्यात क्रांती घडवून आणणार आहे. आपल्या शेतकऱ्यांच्या सशक्तीकरणासाठी ते उत्प्रेरक ठरते.
बायो नॅनो फॉस्फरस हे डॉ. पुष्पलता सिंग आणि त्यांच्या टीमने टीईआरआयच्या डीकिन नॅनो बायोटेक्नॉलॉजी केंद्रातून विकसित केले आहे. पंजाबमधील भटिंडा येथे ‘उत्तम प्रणाम’ या ब्रँड नावाखाली बायो नॅनो फॉस्फरसचे लाँचिंग करण्यात आले. हा एक कृषी नवकल्पनातील महत्त्वाचा टप्पा आहे.
टेरीने बायो नॅनो खत निर्मितीसाठी नवीन सुविधेचे उद्घाटनही केले. यात वार्षिक ४० लाख लिटर क्षमतेसह जैविक प्रक्रिया आणि विघटनकारी किण्वन तंत्रज्ञान वापरून नॅनो खतांची निर्मिती केली जाईल. केवळ ३ महिन्यांच्या अल्प कालावधीत ही क्षमता वार्षिक २ कोटी लिटरपर्यंत सहज वाढवता येऊ शकते. टेरी आणि चंबळ फर्टिलायझर्स अँड केमिकल्स लिमिटेडद्वारे 'उत्तम प्रणाम' बायो नॅनो फॉस्फरस खताचा शुभारंभ हे शाश्वत शेतीच्या दिशेने एक परिवर्तनकारी पाऊल आहे.