Regular Update
एटीएम न्यूज नेटवर्क : सरकार खतांचा वापर कमी करून सेंद्रिय उत्पादनांद्वारे मातीची गुणवत्ता सुधारणे, पिकांमध्ये विविधता आणण्यासाठी शेतजमिनींवर पाणी, पोषक आणि उर्जेचा वापर कमी करण्यासाठी योजना विकसित करत आहे. व्हिजन २०४७ उपक्रमाचा एक भाग म्हणून सरकार ही योजना राबवणार आहेत. मातीचे आरोग्य, शेतीचे उत्पादन आणि उत्पन्न वाढवण्याचे उद्दिष्ट असलेली ही कल्पना भारताला वाढत्या लोकसंख्येच्या दुहेरी समस्यांचे निराकरण करण्यात मदत करेल. हवामानाची सांगड घालून विद्यमान शेतीतंत्रांचा प्रभाव कमी करणे आवश्यक आहे.
शाश्वत शेतीसाठी पर्यावरणीय संकल्पना (अॅग्रोइकोलॉजी) आणि तत्त्वे शेतीसाठी लागू करणे. २०४७ पर्यंत विकसित भारत बनवण्याचा प्रयत्न करत असताना सरकारने कृषी पर्यावरणीय तंत्रे आणि पद्धतींमध्ये हळूहळू संक्रमणाची योजना तयार करणे अपेक्षित आहे. त्याच्या काही फोकस क्षेत्रांमध्ये उच्च-मूल्याच्या पिकांचे उत्पादन वाढवणे समाविष्ट असू शकते. उच्च-मूल्य असलेली पिके आणि हवामान आधारित पिकांचे उत्पादन; कीटकनाशकांचा किमान वापर, सेंद्रिय किंवा नैसर्गिक शेतीकडे शेतकऱ्यांना वळविणे, सुधारित पुरवठा साखळी व्यवस्थापन आणि खरेदी विपणनासाठी वित्तीय समर्थन या आधारे सेंद्रिय शेतीला चालना देणे समाविष्ट आहे.
सरकार दोन वेगवेगळ्या दिशेने काम करत आहे. एक उद्दिष्ट म्हणजे कृषी उत्पादकता वाढवणे, तर दुसरे म्हणजे शाश्वत कृषीतंत्रे सुनिश्चित करणे हे आहे. निती आयोगाने भारतीय शेतीसाठी एक नवीन नमुना’ नावाचा नुकताच पॉलिसी पेपर प्रकाशित केला आहे. तो वाढत्या अनिश्चित शेतीचा पुरावा देतो आणि कृषी पर्यावरणीय तत्त्वांचा व्यापकपणे अवलंब करून भारतीय शेतीमध्ये एक नवीन नमुना आणण्याची मागणी करतो. कृषीशास्त्र आणि नैसर्गिक शेती हे पुढे जाण्याचा मार्ग असल्याचे त्यात नमूद केले आहे.
दिवसेंदिवस भारतातील सरासरी शेतीचा आकार कमी होत आहे, उत्पादनात घट होत आहे, तर खते आणि कीटकनाशकांच्या मोठ्या प्रमाणावर वापरामुळे मातीच्या गुणवत्तेवर कालांतराने परिणाम होत आहे. शिवाय देशाच्या निम्म्याहून अधिक शेतजमिनी पावसावर अवलंबून असल्यामुळे पिकांच्या उत्पादनावर परिणाम होतो, ज्यामुळे सिंचन व्याप्ती वाढवण्याची गरज भासते. आयोगाचा असा विश्वास आहे की नैसर्गिक शेती, सेंद्रिय शेती, जैवइंधन उत्पादन, कृषी वनीकरण, कचरा पुनर्वापर आणि यासारख्या कृषी पर्यावरणीय पद्धती लागू केल्यास शाश्वत विकास उद्दिष्टे साध्य करण्यात मदत होऊ शकते.
